Matige alcoholconsumptie kan onderdeel zijn van een gezonde leefstijl. Het kan zelfs een positief effect hebben op de gezondheid. Dat blijkt uit de resultaten van ruim 30 jaar wetenschappelijk onderzoek. Maar bij te veel of onverantwoord drinken kan alcohol ernstige lichamelijke en sociale problemen veroorzaken.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat regelmatige, matige consumptie van alcoholhoudende dranken het risico op hart-en vaatziekten vermindert. Hierbij maakt het niet uit of het gaat om het drinken van bier, wijn of gedistilleerd. Het verminderde risico hangt samen met het effect van de alcohol zelf. Het beschermende effect van regelmatig matige alcoholconsumptie is voor een groot deel terug te voeren op verhoging van het goede HDL-cholesterol in het bloed. Dit HDL zorgt voor de afvoer van cholesterol uit het lichaam. Ook heeft matige alcoholconsumptie onder andere een gunstig effect op het anti-stollingsmechanisme in het bloed.
De omvang van het beschermende effect van matige alcoholconsumptie voor hart-en vaatziekten is afhankelijk van vele factoren, onder andere geslacht, leeftijd, bestaand risico-profiel voor hart-en vaatziekten en drinkpatroon. Het beschermende effect van alcohol is het grootst bij volwassen mannen boven de 40 jaar, ouderen, en bij personen met een verhoogde kans op hart-en vaatziekten (Corrao, 2000; Thun, 1997).
Uit diverse studies onder grote studiepopulaties van over de hele wereld met jarenlange follow up blijkt consistent dat er een tegenovergestelde correlatie is tussen matige alcoholconsumptie en de incidentie van hart-en vaatziekten.Uit een analyse van 28 studies blijkt dat er een J-vormig verband is tussen sterfterisico van hart-en vaatziekten en alcoholconsumptie.
In diverse andere meta-analyses werd een soortgelijk verband gevonden tussen matige alcoholconsumptie en het risico op hart-en vaatziekten, waarbij de risicodaling tussen de 20 en 30% lijkt te liggen (Thun, 1997; Doll, 1994; Truelsen, 1998; Hendriks, 2005). In 2011 is opnieuw een meta-analyse uitgevoerd (Ronksley, 2011). Op basis van de 21 onderzoeken en in totaal bijna 1,2 miljoen personen bleek eveneens dat er een gunstig effect was van matige alcoholconsumptie op de kans op overlijden aan hart en vaatziekten. De onderzoekers vonden een risicodaling van 25%.
Licht tot matige alcoholconsumptie is ook bij mensen met een verhoogd risico op hart-en vaatziekten gerelateerd aan gunstige gezondheidseffecten in relatie tot hart-en vaatziekten. Dit blijkt uit een overzichtsartikel uit 2013 dat is gebaseerd op 160 wetenschappelijke publicaties (Movva, 2013). In 2010 is dit eveneens vastgesteld in een meta-analyse op basis van 8 studies (Constanzo, 2010) en in een Nederlandse studie (Beulens, 2010).
Voor een optimaal beschermend effect blijkt zowel regelmaat als matigheid van belang te zijn. Piekdrinkers hebben namelijk een groter risico op hart-en vaatziekten dan matige en regelmatige drinkers, zelfs als bij deze ́piekdrinkers ́ de gemiddeld per week geconsumeerde hoeveelheid alcohol ́matig ́ is (Roerecke, 2010; Ruidavets, 2010).