In de Evaluatie van de Drank- en Horecawet slaat staatssecretaris Van Rijn (VWS) de plank goed mis. Hij maakt de fundamentele fout dat hij zijn beleid wil richten op het terugdringen van alcoholgebruik over de hele linie. Hij gelooft er dus in dat je misbruik kunt aanpakken door iedereen – ook de mensen die al […]
In de Evaluatie van de Drank- en Horecawet slaat staatssecretaris Van Rijn (VWS) de plank goed mis. Hij maakt de fundamentele fout dat hij zijn beleid wil richten op het terugdringen van alcoholgebruik over de hele linie. Hij gelooft er dus in dat je misbruik kunt aanpakken door iedereen – ook de mensen die al verantwoord drinken en dat is 92% van de Nederlanders – minder te laten drinken. Feitelijk neemt de staatssecretaris dus afscheid van zijn eigen succesvolle beleid van de afgelopen 4 jaar en kiest hij voor het Scandinavische model. Hij gaat daarbij willens en wetens voorbij aan het feit dat in die landen de afgelopen 15 jaar de alcoholconsumptie juist is gestegen (in Zweden met 16%) terwijl in Nederland in diezelfde periode de consumptie juist met 17% is gedaald. Ook bingedrinken is in deze landen een veel groter probleem; in Finland doet 36% aan bingedrinken, in Nederland is dit 6%.
Dit is een merkwaardige keuze. De rode draad in de evaluatie is juist dat het beter gaat op het gebied van alcohol. Jongeren die drinken zijn inmiddels in de minderheid en bingedrinken is meer dan gehalveerd. Jongeren doen nauwelijks nog aankooppogingen en ook volwassenen zijn minder gaan drinken: 17% sinds 2000. Een ruime meerderheid van 92% van de consumenten die wel eens een glaasje drinkt, doet dat volgens RIVM verantwoord. Met de staatssecretaris is STIVA van mening dat het huidige alcoholbeleid succesvol is. Het is ook vreemd wanneer je de uitspraken van de staatssecretaris van twee dagen geleden tijdens een Kamerdebat over Preventie erbij pakt. Toen zei Van Rijn nog dat het alcoholbeleid succesvol is en dat we ons moeten richten op specifieke groepen waar het nog niet goed gaat.
De maatregel waar de staatssecretaris de nadruk op legt, is die van accijnsverhoging. Deze maatregel is echter een generieke maatregel en zal er alleen maar voor zorgen dat de 92% van de Nederlanders die toch al verantwoord drinkt meer moet gaan betalen voor zijn biertje, wijntje of borrel. De staatssecretaris schiet hiermee met hagel en ook nog eens zonder te mikken. Problemen blijven zo bestaan, terwijl de meerderheid onnodig wordt geraakt.
En wat te denken van de grenseffecten en online bestellingen uit het buitenland? Nederland is een klein land met een open economie. De accijns op alcohol is nu al maar liefst viermaal hoger dan in Duitsland en tweemaal zo hoog als in België, dus een dergelijke maatregel leidt niet tot minder consumptie, laat staan minder misbruik. Alleen maar tot nog meer files richting Duitse en Belgische grens. Het instrument van accijns is dus allang maximaal ingezet.
Belangrijke onderbouwing voor Van Rijn komt uit een maatschappelijke kosten-baten analyse afkomstig van het RIVM. Door het RIVM is een berekening gemaakt waarbij de uitkomst was dat alcohol de samenleving 2,3 tot 2,9 miljard euro per jaar zou kosten. Grondleggers van de maatschappelijke kosten-baten analyse van de Erasmus Universiteit Rotterdam hebben in reactie op het verschijnen van dit rapport al duidelijk gemaakt dat deze berekening onjuist is uitgevoerd en de uitkomsten naar de prullenbak verwezen. Zij komen niet tot schade, maar juist een opbrengt van 1,7 miljard euro per jaar.
Uit recent TNS-NIPO onderzoek is gebleken dat 96% van de Nederlands vindt dat alcoholgebruik een eigen verantwoordelijkheid is. Slechts 13% vindt dat dit een verantwoordelijkheid van de overheid is. Toch kiest de staatssecretaris ervoor om te werken met een betuttelende top-down aanpak. Landen waar gewerkt wordt met torenhoge accijnzen zoals Noorwegen, Finland en Zweden, laten zien dat dit beleid niet werkt. STIVA directeur Peter de Wolf: “Bingedrinken in de Scandinavische landen is een groot probleem. En ook daar zijn de negatieve grenseffecten dagelijks zichtbaar, bijvoorbeeld op de veerboot van Helsinki naar Letland, waar mensen met trolleys tegelijk drank inslaan vanwege lagere accijns.”
Graag willen wij in gesprek met een toekomstig kabinet om samen te gaan werken en te komen tot een echt effectief beleid gericht op aanpak van de overmatige en te jonge drinker. De toegenomen bewustwording ten aanzien van verantwoorde alcoholconsumptie waar overheid, gezondheidsorganisaties en bedrijfsleven hard aan gewerkt hebben, heeft zijn vruchten afgeworpen. De Wolf: “Er is nog meer winst te halen. Daarbij moeten we veel meer dan nu kijken naar die 8% waar het nog niet goed gaan. We staan zij aan zij met iedereen die met ons samen wil werken om alcoholmisbruik tegen te gaan. Met maatregelen die echt werken.”
Bron: website STIVA.
