Den Haag (SpiritsNL) – Overheidsinstrumenten zoals heffingen en verboden zijn geliefd methoden van pressiegroepen die zich inzetten voor verbetering van de schadelijke effecten van consumptie. Zo ook de Wereld gezondheidsorganisatie (WHO) die de “Best Buys” graag als voorkeurskeuzen voor aanpak van overmatigheid naar voren schuift. Een aantal jaren terug heeft de WHO zich sterk gemaakt […]
Den Haag (SpiritsNL) – Overheidsinstrumenten zoals heffingen en verboden zijn geliefd methoden van pressiegroepen die zich inzetten voor verbetering van de schadelijke effecten van consumptie. Zo ook de Wereld gezondheidsorganisatie (WHO) die de “Best Buys” graag als voorkeurskeuzen voor aanpak van overmatigheid naar voren schuift.
Een aantal jaren terug heeft de WHO zich sterk gemaakt voor het effectief aanpakken van niet overdraagbare ziektes als roken, drinken en overgewicht. De WHO, aangevoerd door enkele lidstaten die ook wat extra geld in het laatje van de organisatie stoppen, kwam dan ook met de aanbeveling dat wettelijke beperkingen en hogere heffingen de mensheid richting gezondheid zou sturen.
Vorig jaar heeft de WHO een speciale taskforce aan het werk gezet om de fiscale instrumenten in de bestrijding van roken, drinken en overgewicht te beoordelen. Deze Task Force on Fiscal Policy for Health heeft onder leiding van Michael Bloomberg in april 2019 zijn bevindingen gepubliceerd. Michael Bloomberg is een buitengewoon rijke en succesvolle zakenman die een groot media bedrijf heeft opgezet. In de task force zaten verder nogal wat voormalige ministers van financiën en zelfs een actieve premier, nl. die van Schotland, Nicola Sturgeon. De Britse landstreek waar de minimum unit price is ingevoerd voor alcoholische drank om het veelkoppige alcoholmonster te onthoofden.
Bloomberg is ook de voormalige burgemeester van New York waar hij zich ook heeft ingezet voor een verbod op grote bekers frisdranken om de steeds verder uitdijende bevolking van de Big Apple wat te laten afslanken. Hij kreeg daarin de politiek van de stad mee, maar niet de rechter die de inperking verbood. Frisdranken producenten hadden een geding aangespannen om de maatregel tegen te gaan en kregen de rechter dus mee.
Ook heeft Bloomberg zich ingespannen om in andere Amerikaanse steden soortgelijke maatregelen in te voeren en hij schijnt zelfs de Mexicaanse regering ertoe bewogen te hebben om een soda taks in te voeren. Gezien zijn opvattingen en zijn financiële bijdrage aan de WHO lijkt zijn prominente rol als trekker van deze taskforce logisch.
De inhoud van het rapport van deze taskforce kan niemand verrassen en adviseert om vooral rigoureus hoge prijzen in te voeren om de problemen op te lossen. Wat mij wel enigszins verraste was dat het rapport ook een hoofdstuk weidt aan de argumenten die door producenten naar voren worden gebracht om dergelijke maatregelen te bestrijden. Het is niet zozeer het feit dat tegen argumenten worden benoemd, als wel de bijvoeglijke naamwoorden die daar aan worden gehangen: overtrokken, misleidend, onethisch. Daarmee probeert de commissie natuurlijk handig weg te draaien van inhoudelijke kritiek.
Een beleidsinstrument dat aanbevolen wordt om op wereldschaal ingevoerd te worden leidt al snel tot debat. Er zijn natuurlijk voorbeelden te vinden waar accijnsverhoging wel effect heeft gehad, maar er zijn er ook die het tegendeel ondersteunen. Het cruciale punt is natuurlijk of dergelijke maatregelen ook de problemen oplossen. In het rapport wordt als voorbeeld van een succesvolle verhoging voor alcohol Rusland opgevoerd. Het bijgeleverde grafiekje maakt alleen ook duidelijk dat na de prijsverhoging na 10 jaar het aantal alcohol gerelateerde doden nog altijd ver boven het niveau van de rijke landen in Europa ligt, waar draconische verhogingen niet aan de orde waren. Beduidend hoger.
Het terugdringen van verkoop leidt ook niet direct tot afname van problemen. Dat geldt ook voor Schotland. Uit de laatste marktcijfers van april jl. blijkt nl. dat de afzet van drank sinds de invoering van de minimum prijzen in 2018 juist is toegenomen. Jammer dat Schotland niet wat nader bekeken is door deze commissie. Het had hun opvattingen over de getrokken conclusies alleen maar kunnen aanscherpen.
Joep Stassen
Directeur SpiritsNL
Mei 2019
