Den Haag (SpiritsNL) – De kiezer heeft gesproken. Maar wat heeft-ie eigenlijk gezegd? En wat kunnen d’r mee? Wie de uitslagen van de twee, eigenlijk drie verkiezingen achter elkaar wil duiden, kan evengoed een een opgewekte als een sombere toon aanslaan. Het minste wat er van te zeggen valt is dat na de verkiezingen voor Provinciale […]
Den Haag (SpiritsNL) – De kiezer heeft gesproken. Maar wat heeft-ie eigenlijk gezegd? En wat kunnen d’r mee? Wie de uitslagen van de twee, eigenlijk drie verkiezingen achter elkaar wil duiden, kan evengoed een een opgewekte als een sombere toon aanslaan.
Het minste wat er van te zeggen valt is dat na de verkiezingen voor Provinciale Staten, het Europese Parlement en de Eerste Kamer het leven z’n gang herneemt. Er is, om het zuinig te zeggen, geen grote schade veroorzaakt. Business as usual – toch?
Ook zonder een stabiele meerderheid in de Eerste Kamer regeert Mark Rutte’s derde kabinet door. De provincies blijven even onzichtbare bestuursbolwerken. Ondanks de opkomst van eurosceptische partijen zal het Europarlement ook tot 2024 worden gedomineerd door centrumpartijen.
De onderliggende trend voelt ongemakkelijker.
Onvoorspelbaarheid, wispelturigheid en zelfs grilligheid zetten steeds meer de toon. Bijna uit het niets wordt een nieuwkomer de grootste partij in de Eerste Kamer. Terwijl Europa op het kruispunten van wegen staat, neemt maar vier van de tien kiezers in Nederland de moeite z’n stem uit te brengen. En de verkiezingsoverwinnaar is al even onvoorspeld verrassend.
Het gaat hand in hand met partijpolitieke verbrokkeling. In de Tweede Kamer zitten sinds de verkiezingen van 2017 al 13 fracties, afsplitsing daargelaten. De Eerste Kamer telt er vanaf morgen 12. Dat kiezers sinds jaar en dag minder honkvast zijn, wisten we al een tijdje. Dat ze naar alle kanten uitvliegen, ook al wel. Maar dat kiezers massaal even onaangekondigd van de ene naar de andere partij hoppen, is een nieuwe trend. Kennelijk hebben de oude partijen te weinig te bieden. En worden de nieuwe-van-gisteren sneller afgeschreven.
Dat belooft, eerlijk gezegd, weinig goeds. Het tast stap voor stap de stabiliteit van het bestuur aan. Om kiezers te paaien, buigen partijen gemakkelijker mee, halen kamerleden bokkesprongen uit en worden parlementaire meerderheden steeds vloeibaarder.
Hoe ga je d’r als minister of staatssecretaris mee om?
Neem staatssecretaris Paul Blokhuis, de bewindsman die bezig is het Nationaal Preventieakkoord er door heen te slepen. Op vaste meerderheden hoeft hij niet meer te rekenen. Zoekt hij steun op rechts of gaat hij over links? Scherpt hij het pakket maatregelen aan om GroenLinks mee te krijgen of zwakt hij er af om het Forum voor Democratie naar de zin te maken? In het ene geval krijgt hij binnen de coalitie gedoe met regeringspartij VVD, in het andere geval begint als eerste z’n eigen ChristenUnie te pruttelen. Ga er maar aanstaan.
Twee of drie verkiezingen verder, de kiezer heeft gesproken, de gang van zaken op het Binnenhof is nog onvoorspelbaarder geworden.
Jan Schinkelshoek
Juni 2019
