“Veel organisatoren van festivals en evenementen denken dat plastic wegwerpbekers per 1 januari verboden zijn. Dat is niet waar. Omdat ruim 90 procent van die bekers wordt ingezameld en gerecycled, kunnen die gewoon gebruikt blijven worden. Soms zijn die zelfs duurzamer dan herbruikbare bekers.”
Die herbruikbare hardplastic bekers zijn dus niet verplicht, zoals velen denken. ,,Vijf op de tien van onze klanten denken dit, maar dat verhaal klopt niet. Er is nu sprake van bekerdiscriminatie”, zegt eigenaar Bert Hengeveld van internationaal verpakkingsproducent Bordex Group. Nu het festivalseizoen weer begonnen is, wil het bedrijf het volledige verhaal vertellen. Bordex levert zowel zachtplastic wegwerpbekers als hardplastic herbruikbare bekers. Het heeft dus geen belang bij de keuze die organisatoren maken. Wel ergert Bordex zich aan de eenzijdige, verkeerde informatie over de nieuwe regels en over de duurzaamheid van beide systemen. Wie Googlet op ‘wegwerpbekers’ ziet alleen maar berichten in de media die vertellen dat wegwerpbekers sinds 1 januari 2024 in principe verboden zijn op zogeheten gesloten festivals en evenementen. Dat zijn sportwedstrijden, popfestivals en andere evenementen met een fysieke omheining en toegangscontrole.
Maar dat is maar het halve verhaal. Wie de regels van het ministerie van I en W leest, ontdekt dat zogeheten open evenementen – van dorpsfeesten tot kermissen, van koningsdag tot carnaval – gewoon wegwerpbekers mogen blijven gebruiken. Al moet daar wel een toeslag per beker voor betaald worden. Ook bij gesloten evenementen mag dat, mits minimaal 75 procent van alle bekers ingezameld en gerecycled wordt. Daar zijn in Nederland verschillende bewezen systemen voor, die bezoekers via inzamelboxen, afvalcontainers en duidelijke instructies stimuleren om bekers in te leveren. Aangezien tegenwoordig bijna alle festivals en evenementen met een statiegeldmuntje werken, leveren bezoekers vanzelf de meeste bekers in. Met die systemen worden net zulke goede resultaten bereikt als met de harde herbruikbare bekers. Dit is in 2023 getest op grote popfestivals zoals Tomorrowland, Rock Werchter en Intents en bij voetbalwedstrijden in de Eredivisie. Daar werd 90 procent van de wegwerkbekers ingezameld. Een recyclingbedrijf maakt er daarna weer nieuwe bekers van.
Uit ervaringen blijkt verder dat van de harde herbruikbare bekers gemiddeld 15 tot 20 procent na het eerste evenement niet meer bruikbaar is, uitvalt of kwijtraakt. Die bekers zijn gemaakt van nieuw plastic en worden na gebruik verbrand of gerecycled tot laagwaardig producten zoals bermpaaltjes. Dit heet een verlengd lineair proces. Bij wegwerpbekers valt gemiddeld 10 procent uit, maar die worden voor 100 procent gerecycled tot nieuwe bekers. Omdat Nederland in 2050 volledig circulair wil zijn en in 2030 al 55 procent minder primaire grondstoffen wil gebruiken, is recycling van plastic essentieel om die doelen te halen.
Een Life Cycle Analyse ( LCA ) uit 2020, dat de milieu-impact tijdens de hele cyclus van beide producten beoordeelt, kon geen winnaar aanwijzen. Sindsdien is het recyclingspercentage van wegwerpbekers echter fors gestegen. ,,Bovendien zijn hardplastic bekers fors zwaarder, dus daarvan wordt de plastic afvalberg groter”, stelt Hengeveld. Bordex stelt dan ook dat nieuw LCA-onderzoek door een onafhankelijk instituut nodig is om beide systemen goed met elkaar te kunnen vergelijken. ,,De discussie draait in 2024 veel te vaak om subjectieve beleving en niet om feitelijke argumenten”, stelt Hengeveld. ,,Onder bepaalde omstandigheden zijn hardplastic herbruikbare bekers soms de beste keuze voor evenementen. Maar voor grote festivals zijn recyclebare wegwerpbekers qua duurzaamheid vaak de meest geschikte optie. Beide opties hebben dus hun voordelen. Organisatoren moeten zelf de keus tussen de twee systemen kunnen maken.”
