Matige alcoholconsumptie kan onderdeel zijn van een gezonde leefstijl. Het kan zelfs een positief effect hebben op de gezondheid. Dat blijkt uit de resultaten van ruim 30 jaar wetenschappelijk onderzoek. Maar bij te veel of onverantwoord drinken kan alcohol ernstige lichamelijke en sociale problemen veroorzaken.
Uit een grote hoeveelheid epidemiologische studies blijkt dat er een J-vormige relatie is tussen alcoholconsumptie en het risico op vroegtijdig overlijden. Dit houdt in dat het risico op overlijden (aan welke oorzaak dan ook) bij matige drinkers beduidend lager is dan bij geheelonthouders en bij zware drinkers (Klatsky, 2007; Poikolanen, 1995; Rehm 2001; Room, 2005). Ook de resultaten van een in 2006 gepubliceerde overzichtsstudie, waarin 34 onderzoeken van over de hele wereld zijn meegenomen, laten een dergelijke J-vormige curve zien (Di Castelnuovo, 2006).
Bij consumptie tot 40 gram alcohol/dag (= 4 standaardglazen) voor volwassen mannen en tot 20 gram alcohol/dag (= 2 glazen) voor volwassen vrouwen is er sprake van een verlaagd risico. De conclusie van deze overzichtsstudie is dat er bij zware drinkers op aangedrongen zou moeten worden om hun consumptie te matigen, maar dat mensen die al gewend zijn aan matige alcoholconsumptie, hier mee door kunnen gaan. Helaas kon in deze meta-analyse geen onderscheid worden gemaakt tussen verschillende drinkpatronen (Di Castelnuovo, 2006).
Uit een Amerikaanse studie uit 2010 waarbij voor een groot aantal traditionele en niet-traditionele verstorende factoren is gecorrigeerd zoals geslacht, sociaal economische status, huwelijkse staat, drinkproblemen in het verleden, gezondheidsproblemen, overgewicht, rookgedrag, lichamelijke activiteit, symptomen van depressiviteit, manier waarop met tegenslagen wordt omgegaan, aantal vrienden en de kwaliteit van de vriendschappen blijkt wederom dat matige drinkers een lager risico op voortijdig overlijden hebben dan niet drinkers en zware drinkers (Holahan, 2010).Het verlaagde overlijdensrisico is voor een groot deel toe te schrijven aan het gunstige effect van matige alcoholconsumptie op hart-en vaatziekten. Bij alcoholmisbruik neemt het overlijdensrisico toe, met name ten gevolge van ongevallen, kanker, cerebrovasculaire aandoeningen en alcohol gerelateerde problemen zoals levercirrose.